تاریخچه
بهداشت حرفه ای در جهان
بهداشت حرفه ای شاخه ای از علم بهداشت است که با شناسایی ، ارزشیابی و کنترل عوامل
زیان آور در محیط کار از بروز بیماریها و عوارضی که ممکن است توسط عوامل زیان آور
فیزیکی ، شیمیایی ، بیولوژ یکی ، ارگونومیکی بوجود آید ، جلوگیری می کند .
کنترل عوامل تهدید کننده سلامت در محیط کار تا حد زیادی از ظهور عواقب و عوارض بعدی
شامل بیماریها و حوادث شغلی و رکود اقتصادی و کاهش بهره وری بعلت از کار افتاذگی می
کاهد برای اولین بار سقراط و ابوعلی سینا در آثار خود از دردهای شکمی قولنج مانند
در بین کارگران نقاش نام برده اند که مسلما" با سرب موجود در رنگهای مصرفی ارتباط
داشته است . پس از این تاریخ به چهره های درخشانی در تاریخ برمی خوریم که اکثر
اوقات عمر خود را به مطالعه در کارگاهها و معادن و بررسی بیماریهای ناشی از کار
گذرانیده اند در زیر به اختصار به چند نفر از پیشگامان علم بهداشت حرفه ای اشاره
میکنیم :
دکتر اگری کولا ( 1555- 1494 )
نامبرده یکی از پزشکان برجسته قرن شانزدهم میلادی است که کتابی در 12 جلد در مورد
جنبه های مختلف بهداشت کارگران و تهویه در معادن نگاشت . نامبرده استفاده از پارچه
نازک بعنوان ماسک جهت محافظت معدن چیان در برابر گرد و غبار را توصیه کرده است .
دکتر رامازینی ( 1633 )
دکتر
رامازینی در سال 1633 میلادی در ایتالیا بدنیا آمد و بعدها بعلت خدمات ارزنده اش در
بهداشت حرفه ای بعنوان (( پدر طب کار)) نامیده شد وی در سال 1601 کتاب معروف خود را
به نام
Demorbis Artoficum Diatriba ) ) را منتشر کرد و نامبرده مطالعات زیادی را در
مورد کارگران معادن ، شیشه سازان ، نقاشان ، آهنگران و سایر مشلغل بعمل آورده و به
بیماریهای حاصله و نحوه ایجاد آنها پرداخت .
او
نخستین فردی است که به پزشکان توصیه کرد در ضمن پرسشهای خوذ از بیمار ، شغل او را
نیز مورد پرسش قرار دهند ، زیرا او معتقد بود که ممکن است ارتباطی نزدیک بین شغل
فرد و بیماری وی وجود داشته باشد .
دکتر چارلز تاکرا ( 1833-1795 )
نامبرده در سال 1831 کتابی درباره اثر مشاغل مختلف بر سلامت و طول عمر منتشر کرد و
در نوشته های خود به ارتباط بین سل ریوی و بیماریهای ناشی از گرد و غبار توجه نموده
است .
دکتر توماس لگ (1932 – 1863)
نامبرده مطالعات زیادی در مورد مسمومیت با سرب داشته و در سال 1921 به اتفاق یکی از
همکارانش کتابی در زمینه مسمومیت ناشی از سرب نگاشت .
دکتر آلیس هامیلتون ( 1970- 1869 )
وی
بیش از 40 سال از عمر خود را صرف تحقیق در باره خطرات شغلی در صنایع مختلف نمود ولی
تحقیقات دامنه داری در باره مسمومیت ناشی از سرب ، جیوه و سیلیکوزیس در معادن انجام
داده است .
تاریخچه بهداشت حرفه ای در ایران :
شروع
فعالیتهای رسمی در زمینه ایمنی و بهداشت کار در ایران به سال 1325 همزمان با تشکیل
وزارت کار و امور اجتماعی و تدوین قانون کار بر می گردد. در سال 1337 قانون مزبور
با اصطلاحات و تغییراتی بصورت قانون به تصویب رسید که در این قانون وظایف مربوط به
ایمنی و بهداشت کار بعهده اداره کل بازرسی کار محول گردیده بود .
این
وضعیت تا قبل از سال 1362 ادامه داشت تا اینکه پس از تشکیل جلسات متعددی کارشناس و
جلب نظر وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت بهداری وقت و پیشنهاد و تصویب نامه مورخه
3/10/1362 هیات دولت و به منظور جلوگیری از دوباره کاری و ارتقاء کیفیت ارائه خدمات
برای حفظ و بالا بردن سلامت شاغلین ، مسائل بهداشتی محیط کار و کارگران به وزارت
بهداری محول گردید و انجام این وظیفه ، ابتدا واحدی تحت عنوان واحد بهداشت حرفه ای
در دفتر کل خدمات بهداشتی ویژه تاسیس و سپس به اداره کل بهداشت حرفه ای تغییر نام
یافت . اداره کل بهداشت حرفه ای در آن زمان مسئولیت حفظ و ارتقاء سطح سلامت نیروهای
شاغل کشور در حرف مختلف را عهده دار گردید تا اینکه با تصویب قانون کار جدید
درتاریخ آبانماه سال 1369 و به استناد ماده 85 این قانون وزارت بهداشت ، درمان و
آموزش پزشکی عهده دار نظارت بر مسائل بهداشتی درمانی کارگران و محیط کار و وزارت
کار و امور اجتماعی عهده دار نظارت بر ایمنی و حفاظت فنی کارگران گردید .
در
حال حاضر مسئولیت نظارت و اجرای برنامه ها و طرحهای بهداشت حرفه ای در کشور بعهده
مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی میباشد .
هدف های بهداشت حرفه ای
کمیته
مشترک کارشناسان (WHO
) و(ILO)
در سال 1953 هدف های بهداشت حرفه ای را این چنین بیان کرده اند :
1-
تامین ، حفظ و ارتقای سطح سلامت جسمانی ، روانی و و اجتماعی کارکنان همه مشاغل
2-
پیش گیری از بروز بیماریهاو حوادث ناشی از کار
3-
انتخاب کارگر یا کارمند برای محیط و شغلی که از نظر جسمانی و روانی توانایی انجام
آن را دارد یا به طور اختصار تطبیق کار با انسان
برنامه های بهداشت حرفه ای
1-
شناسایی ، ارزشیابی و کنترل عوامل زیان آور در محیط کار
2-
انجام معاینات قبل از استخدام و دوره ای کارگران
3-
برنامه های مربوط به حفاظت و ایمنی و پیشگیری از حوادث ناشی از کار
4-
ایجاد امکانات درمانی و کمکهای اولیه در محیط کار
5-
برنامه های آموزشی بهداشت به کارگران
6-
تامین تسهیلات بهداشتی کافی در محیط کار ( دستشویی ، حمام ، توالت ، آبخوری ،
آشپزخانه )
7-
نظارت بر تامین غذای کارگران
8 –
مبارزه با حشرات و جوندگان در محیط کار
|