ساختمان گوش

ساختمان فیزیکی گوش انسان شامل 3 بخش می شود:

گوش خارجی                                             گوش میانی                                 گوش داخلی

گوش خارجی که شامل لاله ی گوش و مجرای شنوایی خارجی است وظیفه دارد امواج صوتی را جمع آوری کند و در برخی فرکانسها تشدید دهد و به گوش میانی انتقال دهد.

گوش میانی شامل: استخوانچه های گوش میانی، پرده تمپان و شیپور استاش است.

صدا از مجرای شنوایی خارجی به پرده ی تمپان برخورد کرده و آنرا به ارتعاش در می آورد. ارتعاش پرده ی تمپان به زنجیره ی استخوانچه ای گوش میانی انتقال می یابد و سبب ارتعاش آن می شود. استخوانچه های گوش میانی کوچکترین استخوانهای بدن اند که ارتعاش آنها سبب حرکت مایع آندولنف داخل گوش داخلی(حلزون ) می شود.

شیپوراستاش لوله ای است که گوش میانی را به حلق ارتباط می دهد و سبب تبادل هوا بین این دو ناحیه می شود. بدعملکردن شیپوراستاش احتمال عفونت در گوش میانی را بالا می برد.

گوش داخلی شامل دو بخش شنوایی و تعادلی است. بخش شنوایی آن شامل حلزون گوش می شود. داخل حلزون گوش، مایعی بنام آندولنف و سلول های مویی وجود دارند. حرکت مایع آندولنف سبب خم شدن سلولهای مویی و در نهایت تحریک عصب شنوایی می شود.

انواع کم شنوایی

براساس اینکه ضایعه ی ایجاد شده در کدام یک از بخش های گوش رخ داده باشد، کم شنوایی به 3 نوع تقسیم بندی می شود:

1) انتقالی (CHL): که در آن ضایعه در گوش خارجی یا میانی وجود دارد و اغلب با دارو یا جراحی ، قابل درمان است.

2)حسی-عصبی (SNHL): که در آن ضایعه در گوش داخلی یا عصب شنوایی وجود دارد. در اغلب موارد قابل درمان نیست و برای جبران ضایعه از سمعک یا کاشت حلزون، استفاده می شود.

3)Mixed: که در آن بخشی از ضایعه در گوش خارجی یا میانی و بخشی دیگر در گوش داخلی یا عصب شنوایی وجود دارد. نوع کم شنوایی در واقع تلفیقی از کم شنوایی CHL و SNHL می باشد و معمولاً بخش CHL آن قابل درمان است.

کاشت حلزون چیست؟

کاشت حلزون بخشی از درمان طبی استاندارد برای بازتوانی ضعف شنوایی در کودکان و بزرگسالان است. تعیین کاندیداتوری کاشت حلزون نسبت به سایر جراحی های گوش پیچیده تر است و براساس تاریخچه ی کامل پزشکی، معاینه ی بالینی و ارزیابی های آزمایشگاهی انجام می شود. جراحی کاشت حلزون در طی سه دهه اخیر تکامل یافته است. در طی این مدت، تکنولوژی‌ها بمنظور کاهش عوارض بخصوص در اطفال با سن کمتر از ١٢ ماه ، گسترش چشمگیری داشته است.

دستگاه کاشت حلزون دارای قسمت های زیر می باشد:

•    میکروفون، که صدا را از محیط دریافت می کند.

•    پردازشگر گفتار، که صداهای دریافتی توسط میکروفون را انتخاب و تنظیم می کند.

•    فرستنده و گیرنده/تحریک کننده، که سیگنال ها را از پردازشگر گفتاری دریافت می کند و آنها را تبدیل به ایمپالس های الکتریکی می کند.

 • ردیف الکترودی، مجموعه ای از الکترودها است که در گوش داخلی (حلزون) قرار می گیرند، این الکترودها ایمپالس ها را از تحریک کننده الکتریکی جمع آوری کرده و آنها را به نواحی متفاوتی از عصب شنوایی و سپس به مغز ارسال می کنند.

معیار انتخابی برای کودکان با توجه به مطالعات بالینی FDA یا معیارهای پیشنهادی توسط مرکز کاشت حلزون کمی متفاوت است. به‌طورکلی معیار انتخاب بیمار شامل: 

١- سن ١٢ ماه تا ١٧ سال

٢- کاهش شنوایی عمیق (آستانه شنوایی ادیومتری تون خالص بدون سمعک در گوش بهتر ٩۰ دسی بل و بیشتر باشد)

٣- استفاده از سمعک ، سود چندانی نداشته باشد

۴- شواهدی مبنی بر ضایعات شنوایی مرکزی یا عصب شنوایی وجود نداشته باشد

٥- شواهد کنتراندیکاسیون برای جراحی به‌طور عمومی و کاشت حلزون به‌طور اختصاصی وجود نداشته باشد.

به‌طورکلی مراکز کاشت پیشنهاد می‌کنند که: ١- حداقل کودک ٦-٣ ماه از سمعک استفاده کند، مگر استخوانی شدن حلزون گوش شناسایی یا پیش بینی شود. ٢- اعضای خانواده انتظار واقع بینانه ای داشته باشند ٣- شرکت در برنامه‌های بازتوانی بعد از عمل در استفاده از کاشت حلزون که در تکامل و کسب مهارت‌های شنوایی کمک می‌کند. ۴- تمایل خانواده در تکمیل پیگیری‌هایی که توسط مرکز مشخص می‌گردد.

ارزیابی ها شامل موارد زیر می شوند:

•        آزمون های شنوایی، گفتار و گاهی اوقات تعادل

•        معاینات پزشکی برای ارزیابی سلامت گوش داخلی

•        تصویر برداری سی تی (CT) یا ِام آر آی (MRI) از جمجمه برای ارزیابی حلزون و ساختمان گوش داخلی

گاهی اوقات، آزمون های روانشناسی برای تعیین توانایی یادگیری آموزش های استفاده از دستگاه کاشت حلزون

هنگام عمل جراحی:

جراح پشت گوش را شکاف می دهد و حفره کوچکی در قسمت استخوان جمجمه (ماستوئید) برای قرار گرفتن قسمت داخلی دستگاه ایجاد می کند. سپس جراح سوراخ کوچکی در حلزون ایجاد کرده و از طریق این سوراخ ردیف الکترودی قسمت داخلی دستگاه را داخل حلزون جایگذاری می کند. شکاف پشت گوش با بخیه بسته می شود، بطوریکه قسمت داخلی زیر پوست قرار می گیرد.

اکثر افراد روز جراحی یا یک روز بعد از جراحی حال عمومی خوبی برای مرخص شدن از بیمارستان دارند. فرد جراحی شده حدود یک هفته بعد نیاز است که برای کشیدن بخیه ها به دکتر مراجعه نمایید.

برای فعال کردن دستگاه لازم است شنوایی شناس مسئول تیم توانبخشی موارد زیر را انجام دهد:

    • پردازشگر صدا را تنظیم می کند.

    • قسمت مختلف دستگاه را برای اطمینان از عملکرد آنها بررسی می کند.

    • تعیین کند چه صداهایی شنیده شوند.

    • اطلاعاتی درباره نگهداری مناسب و استفاده از دستگاه ارائه دهد

توانبخشی:                                                                    

توانبخشی شامل آموزش مغز برای درک صداهای شنیده شده از طریق دستگاه کاشت حلزون می باشد.

گفتار و صداهای محیطی روزمره، متفاوت از چیزی که در خاطر فرد هست، شنیده می شود.

نتایج:

نتیجه کاشت حلزون از فردی به فرد دیگر متفاوت است. عواملی که ممکن است نتایج کاشت حلزون را تحت تاثیر قرار دهد شامل سن فرد هنگامی که شنوایی اش را از دست می دهد و فاصله زمانی بین کم شنوایی و عمل کاشت حلزون می باشد.

برای کودکان، بهترین نتایج با کاشت حلزون زمانی اتفاق می افتد، که کودک در سنین خردسالی باشد. همچنین تحقیقات نشان داده اند که کودکان خردسالی که کاشت حلزون شده اند، از کودکان هم سن وسال خود که سمعک استفاده می کنند، شنوایی و گفتار بهتری دارند.

در بزرگسالان، بهترین نتایج زمانی مشاهده می شود که فاصله زمانی بین کم شنوایی عمیق و عمل کاشت حلزون کوتاه باشد.

بزرگسالانی که تجربه شنیداری کمی یا فاقد تجربه شنیداری هستند، معمولا از کاشت حلزون بهره کمی می برند.

جدیدترین دستگاه کاشت حلزون:

یکی از جدیدترین دستگاه ها در زمینه کاشت حلزون، استفاده از پروتزهای کاشت حلزون هیبرید (Hybrid) می باشد.

در این پروتز کاشت حلزون از ردیف الکترودی کوتاهتری فقط برای قسمتی از حلزون استفاده می شود.

این دستگاه کاشت حلزون جدید می تواند برای افرادی که فقط کم شنوایی در فرکانس های بالا دارند (با حفظ شنوایی طبیعی شان در فرکانس های پایین تر) کمک کننده باشد.

• قسمت اکوستیکی دستگاه مانند سمعک صداها را تقویت می کند و این صداها را از طریق راه طبیعی شنوایی (گوش خارجی، گوش میانی و گوش داخلی) ارسال می کند

•    در همان زمان، پردازشگر دستگاه صداهای فرکانس بالا را به اطلاعات دیجیتالی (الکتریکی) تبدیل می کند و به قسمت زیر پوست ارسال می کند

•   قسمت زیر پوست سیگنال های الکتریکی را به الکترودهای داخل حلزون می فرستند و باعث تحریک فیبرهای عصبی می شوند

•   سپس پاسخ های عصبی به مغز ارسال می شوند، در مغز این پاسخ ها با صداهای تقویت شده توسط قسمت اکوستیکی ترکیب شده و صدا درک می شود