به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی گیلان (گیل‌وبدا)؛ دکتر سید مهدی سلیمانی ضیابری، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان، در نشست خبری با جمعی از اصحاب رسانه، وضعیت بیماری‌های غیرواگیر در استان را تشریح کرد و دیابت و فشار خون را «دو عامل مستمر و خزنده تهدیدکننده سلامت جامعه» دانست. وی تأکید کرد که این دو بیماری سال‌ها بدون علامت پیش می‌روند و در نهایت با بروز سکته قلبی و مغزی، نارسایی کلیه یا اختلالات بینایی، خود را نشان می‌دهند؛ به همین دلیل شناسایی به‌موقع این بیماران از اولویت‌های اصلی برنامه‌های نظام سلامت در سطح استان است.

گیلان در معرض موج بیماری‌های غیرواگیر

معاون بهداشتی دانشگاه با بیان اینکه بیماری‌های قلبی و عروقی همچنان در صدر علل مرگ‌ومیر قرار دارند، گفت: این بیماری‌ها معمولاً از سنین بالای ۳۰ سال شدت می‌گیرند و جمعیت هدف برنامه‌های پیشگیری نیز همین گروه سنی است. بسیاری از افراد در این بازه سنی، به دلایل شغلی، خانوادگی یا تغییر سبک زندگی، کمتر به سلامت خود توجه می‌کنند؛ درحالی‌که بیشترین ابتلا در همین گروه مشاهده می‌شود.

وی افزود: مصرف دخانیات، الکل، بی‌تحرکی، استرس، مصرف غذاهای پرنمک، قند و چربی، چاقی و سابقه خانوادگی از مهم‌ترین عوامل خطر این بیماری‌ها هستند. وقتی چند عامل خطر در یک فرد جمع شود، احتمال بروز بیماری‌های قلبی و عروقی، نارسایی کلیه و حتی اختلالات مغزی و بینایی چند برابر می‌شود.

نقش مراکز بهداشتی، بهورزان و پزشکان

دکتر سلیمانی ضیابری با اشاره به نقش شبکه‌های بهداشتی در غربالگری و مراقبت گفت: اصلی‌ترین بخش کار ما، شناسایی بیماران خاموش است. بسیاری از افرادی که امروز با سکته قلبی یا مغزی به بیمارستان مراجعه می‌کنند، سال‌ها فشار خون یا قند بالا داشته‌اند و از آن اطلاعی نداشته‌اند. مأموریت ما این است که این افراد را پیش از بروز عوارض شناسایی کنیم و تحت مراقبت قرار دهیم.

وی افزود: پایش وضعیت بیماران شامل اندازه‌گیری فشار خون، بررسی قند خون، ارزیابی وزن و شاخص توده بدنی، مشاوره تغذیه و آموزش‌های اصلاح سبک زندگی است. تمام این فرایندها توسط بهورزان، مراقبان سلامت و پزشکان خانواده انجام و در سامانه الکترونیک سیب ثبت می‌شود.

آمار نگران‌کننده در سامانه سیب

بر پایه آمارهای ثبت‌شده در سامانه الکترونیکی سیب:

۱۴ درصد جمعیت استان گیلان دارای فشار خون غیرنرمال هستند.

۷.۵ درصد جمعیت بالای ۳۰ سال مبتلا به دیابت‌اند.

بخش قابل‌توجهی از این افراد هنوز از بیماری خود آگاه نیستند.

معاون بهداشتی دانشگاه تأکید کرد: این آمار نشان‌دهنده ضرورت مراجعه منظم به مراکز بهداشتی و انجام غربالگری است. بسیاری از بیماری‌ها اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شوند، کاملاً قابل کنترل هستند.

فشار خون؛ بیماری بدون علامت اما بسیار خطرناک

وی با اشاره به معیارهای اندازه‌گیری فشار خون بیان کرد: اگر فشار سیستول بالاتر از ۱۴۰ یا فشار دیاستول بالاتر از ۹۰ میلی‌متر جیوه باشد، فرد دارای فشار خون غیرنرمال است. فشار خون اولیه در بیش از ۹۰ درصد بزرگسالان با عوامل رفتاری مانند مصرف زیاد نمک، کم‌تحرکی، دخانیات و الکل ارتباط مستقیم دارد.

به گفته وی: بی‌توجهی به فشار خون می‌تواند باعث آسیب جدی به قلب، کلیه‌ها و عروق مغزی شود و به بروز سکته‌ها منجر گردد. از سوی دیگر، افراد مبتلا معمولاً هیچ علامتی احساس نمی‌کنند و همین موضوع تشخیص را به تأخیر می‌اندازد.

دیابت؛ عامل پنهان تخریب عروق

دکتر سلیمانی ضیابری درباره دیابت توضیح داد: قند خون ناشتا اگر در دو نوبت بالای ۱۲۶ میلی‌گرم ثبت شود یا قند خون دو ساعت پس از غذا از ۲۰۰ بالاتر برود، فرد مبتلا به دیابت است. همچنین افرادی که قند ناشتا بین ۱۱۰ تا ۱۲۶ دارند، در مرحله پره‌دیابتی قرار دارند و نیازمند مراقبت فوری هستند.

وی افزود: دیابت کنترل‌نشده می‌تواند تمام عروق بدن را درگیر کند و از مهم‌ترین دلایل نابینایی، آسیب شبکه‌های عصبی، قطع عضو، اختلال عملکرد کلیه‌ها و نیاز به دیالیز است.

جمعیت بزرگ در معرض خطر

معاون بهداشتی دانشگاه با اشاره به جمعیت بالای ۳۰ سال استان گیلان که حدود یک میلیون و ۸۵۴ هزار نفر است، گفت: بر اساس برآوردها، نزدیک به ۳۰۰ هزار نفر از این جمعیت مبتلا به دیابت هستند. افزایش سن، تغییر سبک زندگی و کاهش فعالیت بدنی از مهم‌ترین دلایل رشد این آمار است.

هدف‌گذاری نظام سلامت برای کنترل بیماری‌ها

وی با تأکید بر ضرورت توسعه برنامه‌های آموزشی و ارتقای سواد سلامت جامعه اظهار داشت:آموزش به‌موقع، پایش مستمر و دسترسی عادلانه مردم به خدمات پیشگیرانه سه رکن اصلی پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر در گیلان هستند. ثبت دقیق اطلاعات بیماران در سامانه‌های الکترونیک نیز امکان برنامه‌ریزی علمی‌تر و هدفمندتر را فراهم می‌کند.

در پایان، دکتر سلیمانی ضیابری با اشاره به نقش اساسی مردم در مدیریت بیماری‌های غیرواگیر گفت:هدف ما جلوگیری از پیشرفت بیماری‌ها، شناسایی بیماران خاموش و ارتقای کیفیت زندگی مردم استان است. مشارکت مردم در انجام غربالگری و رعایت نکات پیشگیری، مهم‌ترین گام برای ساختن جامعه‌ای سالم و توانمند است.